Μια ξεχασμένη "επέτειος"

18 Σεπτεμβρίου 1936: Το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά εξέδωσε τον Αναγκαστικό Νόμο 117 «Περί μέτρων προς καταπολέμησιν του κομμουνισμού και των εκ τούτου συνεπειών». Ο νόμος αυτός τυπικά ερχόταν να αντικαταστήσει το περιβόητο «Ιδιώνυμο», δηλαδή τον νόμο 4229/25-7-1929 «Περί μέτρων ασφαλείας του κοινωνικού καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», που είχε ψηφίσει το 1929 η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου. Στην πραγματικότητα,

ο νόμος αυτός εισήγαγε και νέα «εγκλήματα» και επικύρωνε την κατάργηση των λαϊκών ελευθεριών που είχε επιφέρει το δικτατορικό καθεστώς. Ταυτόχρονα έδινε στη δικτατορία τη «νόμιμη» δυνατότητα να διώκει κόμματα, κοινωνικές οργανώσεις και φορείς, ιδέες, συγγραφείς, αλλά και βιβλία κατά το πρότυπο των φασιστικών καθεστώτων.

Όπως γράφει ο Ρούσος Κούνδουρος (Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ) «το ενδιαφέρον σημείο του Αναγκαστικού Νόμου 117 είναι ότι η λέξη ‘’βιαίως’’ παραλείπεται. Ο δράστης δε χρειάζεται πια να προσπαθεί να ανατρέψει βιαίως. Αρκεί η ειρηνική διαμαρτυρία σ’ εκείνο που η δικτατορία όριζε ως κοινωνικό καθεστώς».

Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός από τις συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανισμούς κλπ, ο 117/36 επέβαλε το κάψιμο στην πυρά όλων των βιβλίων και εντύπων που περιείχαν την υποψία αντικαθεστωτικής αντίληψης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις θριαμβευτικές πυρές δεν κάηκαν μόνο τα βιβλία των κλασικών του Μαρξισμού, αλλά και των Χάινε, Μπέρναρ Σω, Φρόυντ, Τσβάιχ, Ανατόλ Φρανς, Γκόρκι, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Γκαίτε, Φίχτε, Δαρβίνου, Παπαδιαμάντη, Καρκαβίτσα κλπ. Ο Γ. Ρούσσος στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (τόμος 7ος, σελ. 84-86) μας πληροφορεί ότι «Ακόμα και σχολικά βιβλία που δεν άρεσαν στο καθεστώς παραδίδονταν στη φωτιά. Αργότερα καταρτίστηκε με διαταγή του Μανιαδάκη ένας ατελείωτος κατάλογος που απαγόρευε την κυκλοφορία 445 βιβλίων. Μετέπειτα έφθασαν να λογοκρίνουν και τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς, μέχρι του σημείου μάλιστα να απαγορεύσουν την παράσταση της ‘’Αντιγόνης’’ του Σοφοκλή, επειδή περιείχε βαρείς χαρακτηρισμούς κατά των τυράννων».

Ο 117/1936 οδήγησε, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, σε φυλάκιση και εκτόπιση 50.000 ανθρώπων. Ο Ι. Κορωνάκης, στο βιβλίο του «Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ» γράφει:

«υπέρ τα 80.000 άτομα εβασανίσθησαν επί μήνας ολοκλήρους εις τα κρατητήρια των Ασφαλειών και των παραρτημάτων των, εις τας μονίμους φυλακάς του κράτους και τας ερημονήσους του Αιγαίου».

*Από εδώ